Informatie over ASS bij meisjes en vrouwen
Op deze pagina vind je (een selectie van) informatie rondom het onderwerp ASS bij meisjes/vrouwen.
Opmerking vooraf: de informatie is zowel bedoeld voor clinici als patiënten met ASS. Hierin dient zelf een onderscheid in gemaakt te worden door de lezer. Daarnaast moeten we aangeven dat we er naar streven om al het materiaal zoveel mogelijk zelf door te nemen (zoals ook de boeken), maar dat dit door de (groeiende:-)) hoeveelheid niet altijd haalbaar is. Wees dus kritisch bij de inhoud en ga altijd na of het op jou van toepassing is en wat je eigen visie is.
LinkedIn en andere (social) media
Nieuwsstromen gaan tegenwoordig snel. We kunnen daarom niet een uitputtend en actueel overzicht bieden. Voor de meest actuele informatie verwijzen naar onze FANN LinkedIn pagina. We gebruiken dit als digitaal platform voor de uitwisseling van actuele informatie. Denk hierbij aan mediaberichten, symposia, literatuur of het posten van specifieke vragen m.b.t. meisjes/vrouwen met ASS. Als je dit leuk lijkt, kun je lid worden van deze groep. Voel je vrij om alleen berichten te volgen of om actief te participeren. Ook kun je ons inmiddels volgens via Twitter (@FANN_network) en via Instagram (fann_autisme).
Tip: bij de LinkedIn instellingen van een groep staan notificaties voor een nieuw gespreksonderwerp standaard uit. Als je goed op de hoogte wilt blijven, en informatie met elkaar wilt delen, dan is het aan te raden dit aan te passen.
Nederlandstalig
English
Wetenschappelijke artikelen (Nederlands)
Hier kunnen we vanwege copyright alleen referenties opgeven
Research papers (English)
Due to copyright we can only provide references
(dank aan o.a. FANN lid Marida Vermeulen voor een beschrijving van enkele boeken)
Er is een onderscheid gemaakt tussen Nederlandse en internationale literatuur. Cultuurverschillen kunnen maken dat er verschillend met een ASS diagnose omgegaan wordt.
Nederlandse auteurs
Mijn leven met autisme
Mayke Bloem (uitgegeven in 2022)
Mayke, 22 jaar, heeft autisme en schrijft al enige tijd blogs over haar leven met autisme. Nu zijn haar blogs in een boek gebundeld. Ze omschrijft het zelf als volgt: Het is een kijkje in mijn leven met autisme, met de alledaagse simpele dingen die voor veel mensen met autisme een struikelblok zijn. Het boek is te bestellen via onder andere haar eigen website.
Lifehacks voor meiden met autisme
Onder redactie van FANN bestuursleden Els Blijd-Hoogewys, Marleen Bezemer en Audrey Mol (uitgegeven in 2020)
In de periode van 8 tot 18 jaar kan het leven behoorlijk ingewikkeld zijn. Als meisje met autisme kun je je handen vol hebben aan alle uitdagingen van het dagelijks leven.
Lifehacks voor meiden met autisme is een eigentijds en vlot geschreven boek voor meisjes en meiden met autisme. Het geeft informatie, tips en soms eenvoudige oefeningen voor allerlei thema’s waar deze meisjes in hun (dagelijks) leven tegenaan kunnen lopen: samenwerken, huiswerk maken, roddelen, keuzestress, overprikkeling, ingewikkelde gevoelens, puberteit, kleding, make-up, verliefdheid en seksualiteit. Het boek bestaat uit ruim veertig korte hoofdstukken over afgebakende onderwerpen. Ze beginnen steeds met het verhaal van een basisschoolmeisje en een middelbareschoolmeisje met autisme. Daarna volgen informatie en weetjes, worden er tips gegeven voor de meisjes zelf, maar ook voor hun vriendinnen, ouders en leerkrachten. Dit zijn de zogenaamde ‘lifehacks’ die het leven wat makkelijker maken.
Ook hulpverleners kunnen dit boek goed gebruiken om meisjes inzicht en handvatten te geven hoe om te gaan met hun autisme in specifieke situaties. En het helpt bestaande opvattingen over autisme bij meisjes te verhelderen en waar nodig te nuanceren.
De auteurs van dit boek zijn ervaringsdeskundigen met autisme en/of behandelaren van meisjes met autisme. De redactie wordt gevormd door drie bestuursleden van het Female Autism Network of The Netherlands (FANN), allen werkzaam als psycholoog in het autismeveld.
Vind hier op de FANN website meer informatie over het boek.
Aan mij zie je niets
Bianca de Vrind-Zegers (uitgegeven in 2020)
Mijn naam is Bianca de Vrind-Zegers, 42 jaar oud. Ooit werkte ik als jurist. Nu ben ik thuismoeder, professioneel fluitiste en schrijfster. Twee jaar geleden kreeg ik de diagnose ASS, naar aanleiding van de eerdere diagnoses van alle drie de kinderen. Alleen mijn man heeft geen ASS. Het was wat we al wisten, wat ik al mijn hele leven heb geweten en een reden waarom ik gezin en vast werk niet kan combineren. Alleen nu kreeg het ineens een naam. Toch was de impact van het achterom kijken en alles in een nieuw perspectief plaatsen enorm. Het was een schok, een bevrijding en een strijd om het autisme eindelijk een goede plek te mogen geven in ons gezin en daarbuiten. En dat is het eigenlijk nog steeds. Ik besloot erover te gaan schrijven, zo eerlijk mogelijk, maar wel met compassie naar mezelf en naar anderen toe, en dit alles met een persoonlijke christelijke visie.
Ik laat je door mijn ogen zien hoe het is om als meisje op te groeien in een tijd waarin alleen gehandicapte jongens en eigenaardige mannen autisme konden hebben. Pas veel later, als ik moeder ben, ontdek ik door mijn kinderen waarom ik zo anders ben. Ik neem je mee op een ontdekkingsreis naar volwassenheid, naar moederschap en naar geloof in God. Een reis vol verwarring en intense wanhoop, maar ook met bijzondere en soms hilarische situaties waarin ik waardevolle mensen ontmoet.
Desnoods de hele wereld
Eva Louise Bakker. (uitgegeven in 2019)
De autistische Anna Berg checkt op een dag haar banksaldo en ziet dat er 30.000 euro bijgeschreven is. Ze heeft geen idee waar dit bedrag vandaan komt. In eerste instantie probeert ze het te negeren, maar ze wil toch weten wie haar dat bedrag geschonken heeft. Hoe gaat zij daar, als vrouw met autisme, mee om?
Recensie door Anne van de Beek: Als je wil weten hoe het maken van keuzes en prikkelverwerking kunnen werken in het hoofd van iemand met autisme, is ‘Desnoods de hele wereld’ een goed boek om te lezen. Wil je een vermakelijk en spannend verhaal lezen? Dan vind je dat uiteindelijk ook wel in dit boek… het duurt alleen even voor het op gang komt.
Spoor ik wel?!
Anke van Puijekbroek. (uitgegeven in 2019)
Anke is 17 jaar en heeft een boek geschreven over haar leven met autisme. Ze kreeg de diagnose op 8-jarige leeftijd. Van kleins af aan schreef Anke al alles op telkens ze zich slecht voelde. Nu zijn deze schrijfsel gebundeld in een boek. Beschrijving op bol.com: Ik heb dit boek geschreven om jou een kijkje te geven in mijn hoofd zodat ik je kan laten zien hoe ik dingen ervaar en beleef. Ik heb dit geschreven in de hoop dat mensen me beter gaan begrijpen. Want ik heb me altijd onbegrepen en ongehoord gevoeld. Vaak is het met een vleugje humor geschreven. Ik wil jullie op een grappige manier mee laten kijken met de dingen waar ik het moeilijk mee heb in het dagelijkse leven. Maar met veel moeite heb ik ook een aantal serieuze hoofdstukken op papier gekregen. Een boek vol illustraties gemaakt door mij over de dagdagelijkse frustraties van het leven.
Maar je ziet er helemaal niet autistisch uit
Bianca Toeps. (Uitgegeven in 2019)
Autisme: dat is toch dat je supersnel kunt uitrekenen dat 7 augustus 1984 op een dinsdag viel? Nou… nee. Bianca Toeps legt je in dit boek haarfijn uit wat het wél betekent als je autisme hebt. Dat doet ze bijvoorbeeld door te kijken wat de wetenschap zegt over autisme (en waarom sommige theorieën de prullenbak in kunnen), maar ook door haar eigen verhaal te vertellen, en andere mensen met autisme te interviewen. Bianca beschrijft op een frisse en luchtige manier de verschillende situaties waar je als autist tegenaan loopt in het dagelijks leven. Daarnaast geeft ze niet-autistische mensen tips: wat je doet als iemand je liever niet aankijkt, waarom je soms beter kunt mailen en vooral waarom het helemaal geen compliment is als je zegt "maar je ziet er helemaal niet autistisch uit!'
Recensie door Anne van De Beek: Het boek is heel herkenbaar voor autistische lezers. Zeker als je ongeveer even oud bent als Bianca (34), gaat haar levensverhaal je waarschijnlijk weer even terugbrengen naar je eigen jeugd. Doordat Bianca zich heel bewust is van hoe er door de buitenwereld naar autisme gekeken wordt, is het boek ook bij uitstek geschikt om te lezen door familieleden en hulpverleners.
Op mijn manier, (over)leven met autisme
Dominique Dumortier. (Uitgegeven in 2018)
In haar tweede boek geeft Dominique opnieuw een doortastende kijk in haar leven met autisme. Ze laat de lezer meekijken hoe ze haar leven inricht en op welke manier ze overeind blijft.
Recensie door Anne van de Beek: De manier van schrijven lijkt net als in Van een andere planeet op een soort opsomming van anekdotes en voorbeelden, maar dit keer verweven met oplossingen voor de problemen waar iemand met autisme tegenaan kan lopen. Er wordt snel geschakeld tussen verschillende onderwerpen en er worden enorm veel thema’s besproken. Dat het meer op een opsomming lijkt maakt de waarde van het boek overigens niet minder groot. Dominique Dumortier kan érg goed verwoorden hoe haar autisme werkt en kan ook goed uitleggen hoe die manier van denken verschilt van mensen zonder autisme...........Op mijn manier heeft een veel luchtigere ondertoon dan Van een andere planeet. Je leest dat er meer rust is ontstaan in het leven van de schrijfster. Ze geeft voorbeelden van interventies die ze gedaan heeft om haar leven prettiger te maken.
Zondagskind
Judith Visser. (Uitgegeven 2018)
Jasmijn groeit op in de jaren tachtig en negentig. Ze heeft Asperger, maar in die tijd is er nog weinig over autisme gekend. Hierdoor heeft Jasmijn het soms moeilijk in haar jeugd, die beschreven wordt door haar ogen. De auteur, Judith Visser, heeft zelf ook het syndroom van Asperger, waardoor het verhaal deels autobiografisch is. De beschrijvingen van Jasmijns ervaringen zijn daardoor diepgaand en je krijgt als lezer een helder beeld van hoe het leven eruitziet voor Jasmijn en welke gedachten er door haar heen gaan.
Recensie door Anne van de Beek: De schrijfstijl van Judith Visser is heel soepel, waardoor het boek heel makkelijk wegleest; je hoeft zinnen nooit twee keer te lezen om te weten wat er staat en je voelt wat Jasmijn voelt, omdat heel puur is opgeschreven wat er op dat moment allemaal door het hoofd van Jasmijn heen gaat...................Veel aspecten in het verhaal zijn herkenbaar voor mij, maar sommige dingen ook niet. Ik zou bijvoorbeeld nooit weglopen van school. Maar je wordt meegenomen in de gedachtegangen van Jasmijn en snapt helemaal waarom dat voor haar de meest logische oplossing is op dat moment in haar leven en hoe haar autisme daar een rol in speelt, ook al weet zijzelf en haar omgeving op dat moment nog niet dat ze autisme heeft. Met de disclaimer in gedachten is dit boek heel geschikt om de wereld eens door de ogen van iemand met autisme te bekijken. In een film of serie zie je alleen het gedrag van het personage met autisme, maar in een boek krijg je er ook de gedachten bij en die zijn in dit boek heel levendig beschreven.
Van een andere planeet
Dominique Dumortier. (Uitgegeven in 2017)
Dominique is anders, ze heeft autisme. Mensen vinden haar ''moeilijk''. Autisme is onzichtbaar. Een persoon met autisme leeft op een andere planeet. In dit autobiografische verslag leren we autisme kennen van binnen uit. We voelen aan den lijve de hinder die Dominique ondervindt bij het uitvoeren van dagelijkse bezigheden, zoals boodschappen doen, autorijden of koken.
Vrouwen met autisme Dertien portretten in beeld en woord.
Bronja Pradzny. (Uitgegeven 2015)
Een boek met ervaringsverhalen van gemiddeld tot hoogbegaafde vrouwen in verschillende leeftijden (19 - 45 jaar). De schrijfster heeft de vrouwen geïnterviewd en ze vertellen openhartig over hun leven en hoe ze hun autisme ervaren. Ze beschrijven hun kwaliteiten, hun beperkingen en wat ze nodig hebben.
Van iedere vrouw is na een bladvullende portretfoto haar complete verhaal beschreven en niet de ervaringen per onderwerp. Daardoor krijg je een vollediger beeld van iedere vrouw en hoe ze hun leven vormgeven.
Lees via uitgeverij Brevier de eerste 20 pagina's.
Meer dan een etiket, leven met autisme en AD(H)D
Trenske Riksten-Unsworth (Uitgegeven 2014)
Het boek laat beide diagnoses ASS en AD(H)D van alle kanten zien. Aan de hand van de DSM-5 criteria wordt een kijkje gegeven in het leven van de schrijfster en nog drie vrouwelijke en vier mannelijk lotgenoten. Zowel de problemen, het camoufleren, compenseren als de grappige situaties en trucs worden beschreven.
Door de columns van de schrijfster en korte beschrijvingen/belevingen van de personen bij de onderwerpen maken het een prettig leesbaar boek.
De poort, de paljas en het meisje deel 1
Bep Schilder. (Uitgegeven 2014)
Levens(reis)verhaal van een domineesdochter met het syndroom van Asperger.
Schrijfster is op latere leeftijd gediagnosticeerd (55 jaar). Ze heeft haar vele dagboeken na de diagnose herlezen en heeft in dit boek haar eigen leven in ' roman' vorm beschreven. Ze beschrijft vanaf haar jeugd hoe ze binnen het benauwende gereformeerde klimaat toch veel ruimte voor plezier weet te scheppen. Met 'reistips' voor kerkverlaters, 'auties' en andere gelukszoekers. Het boek is geschreven in korte hoofdstukken, prettig leesbaar.
Ik ben niet vreemd, ik heb autisme. Leven met een autismespectrum stoornis
Ellen van Gelder. (Uitgegeven 2014)
Van A tot en met Z in 26 hoofdstukken beschrijft ze aan de hand van diverse trefwoorden haar eigen ervaring en laat ze ook 'mede-auti's' van een forum in korte stukjes aan het woord over hun dagelijkse ervaringen met autisme. Goed leesbaar en eenvoudig geschreven.
Niet ongevoelig. Vrouwen met autisme.
Hennie Struik. (Uitgegeven 2011)
Naar aanleiding van haar eigen proces en diagnose is Hennie Struik op onderzoek uitgegaan en hebben uiteindelijk 60 vrouwen in de leeftijd van 20 tot 67 jaar meegewerkt aan het boek. Ze beschrijft de problematiek die veel vrouwen tegenkomen in het proces naar de juiste diagnose en de onwetendheid bij veel hulpverleners. Zowel bij de theorie, het diagnose proces en het dagelijks leven komen de vrouwen in korte stukjes aan het woord. Door de diversiteit veel herkenbaarheid.
Dramaqueen of gewoon autisme?
Marije van Dongen. (Uitgegeven 2011)
De schrijfster vertelt over haar eigen leven voor en na de diagnose. Ze heeft een gezin met twee kinderen. Ze heeft naast autisme last van angst-psychoses en een burn-out gehad. Ze gaat ook terug in de tijd en vertelt open over de problemen die ze tegenkomt zoals rondom de diagnose, over scholen, vriendschappen en relaties, communicatie en werk. Ook hoe stappenplannen haar helpen en hoe ze omgaat met de noodzakelijke hulp van buitenaf.
Amerikaanse/Engelse auteurs
Doen alsof je normaal bent. Leven met het aspergersyndroom
Holliday Willey, Liane
Handboek voor Aspergervrouwen. Over het maken van verstandige keuzes
Holliday Willey, Liane
Boek over wat gebeurt er bij wel/niet vertellen diagnose. Zij beschrijft dat ze ook vriendinnen is kwijtgeraakt omdat die haar niet geloofden.
Aspergirls. Een wegwijzer voor meisjes en vrouwen met het syndroom van Asperger
Simone, Rudy
22 dingen waarvan een vrouw met asperger wil dat haar partner ze weet
Simone, Rudy
Werken met Asperger
Simone, Rudy
Meisjes en vrouwen met Asperger
Attwood, Tony, en anderen
Meisjes en vrouwen met Asperger worden vaak over het hoofd gezien binnen het autismespectrum. Heel vreemd is dat niet, aangezien de meerderheid van de gestelde ASS-diagnoses jongens en mannen betreft.
Om daar enigszins verandering in te brengen en vrouwen binnen het spectrum een stem en een gezicht te geven komen er in dit boekje bijna alleen vrouwen aan het woord: deskundigen op het gebied van autisme én vrouwen met Asperger zelf.
Zij vertellen over hun goede en slechte ervaringen en geven een openhartig kijkje in hun leven in de hoop daarmee andere meisjes en vrouwen met Asperger te helpen. Daarnaast bieden verschillende autoriteiten op het gebeid van ASS in hun bijdragen praktische tips en achtergrondinformatie.
English books
Spectrum Women: Walking to the Beat of Autism
Barb Cook, Michelle Garnett (editors) and others
Barb Cook and 14 other autistic women describe life from a female autistic perspective, and present empowering, helpful and supportive insights from their personal experience for fellow autistic women. Michelle Garnett's comments validate and expand the experiences described from a clinician's perspective, and provide extensive recommendations.
Autistic advocates including Liane Holliday Willey, Anita Lesko, Jeanette Purkis, Artemisia and Samantha Craft offer their personal guidance on significant issues that particularly affect women, as well as those that are more general to autism. Contributors cover issues including growing up, identity, diversity, parenting, independence and self-care amongst many others. With great contributions from exceptional women, this is a truly well-rounded collection of knowledge and sage advice for any woman with autism.
Women and Girls with Autism Spectrum Disorder
Sarah Hendrickx
The difference that being female makes to the diagnosis, life and experiences of a person with an Autism Spectrum Disorder (ASD) has largely gone unresearched and unreported until recently. In this book Sarah Hendrickx has collected both academic research and personal stories about girls and women on the autism spectrum to present a picture of their feelings, thoughts and experiences at each stage of their lives.
Outlining how autism presents differently and can hide itself in females and what the likely impact will be for them throughout their lifespan, the book looks at how females with ASD experience diagnosis, childhood, education, adolescence, friendships, sexuality, employment, pregnancy and parenting, and aging. It will provide invaluable guidance for the professionals who support these girls and women and it will offer women with autism a guiding light in interpreting and understanding their own life experiences through the experiences of others.
Nederlands
English
Face-to-face
Nederlands
English